گیتار نوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته میشود و از این جهت که سیمهای آن در اثر ارتعاش تولید صدا میکنند، به سازهای گروه کوردوفون (به فرانسوی Cordophones) یا زهصدا تعلق دارد.گیتار شش سیم دارد و این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه توانستهاست همگام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛ که در نتیجه گونههای متفاوتی از آن به وجود آمده و هماکنون جایگاه ویژهای در موسیقی جهان دارد.
روایتهای متفاوتی در مورد تاریخچه گیتار وجود دارد؛ عدهای بر این عقیدهاند که گیتار از ایران سرچشمه گرفتهاست و عدهای نیز بر این نظرند که آن از سیتارای یونانی-آشوری (Greek Assyrian Cithara) که به وسیله رومیها به اسپانیا آورده شده گرفته شدهاست. گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود = چوب) و بربط است. گفته میشود “زریاب نامی” عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق آسیا رایج شد.
در زمان حکومت اسلام در اسپانیا، این ساز توسط زریاب دارابگردی و چند تن از شاگردانش به اندلس برده شد. در آن زمان به گیتار، کیتارا یا قیتارا میگفتند و نام کنونی آن برگرفته از همین نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار میتواند بیانگر این باشد که گیتارسازی ایرانی است.
انواع گیتار و اجزای سازنده آن
اجزای ساز گیتار
گونههای مختلف این ساز ممکن است شامل اجزای متفاوتی باشند، یا شکل اجزاء یا جنس آنها با هم فرق داشته باشند. اما نهایتاً اجزای موجود در همهٔ انواع آنها به شرح زیر است:
- سردسته
- خرک
- هد
- فرت(Fret)
- Truss Rod پیچی که برای تنظیم انحنای دسته به کار میرود
- Inlays زییناتی که نقش راهنما را دارند و معمولاً پشت فرتهای ۳ ۵ ۷ ۹ ۱۲ ۱۵ ۱۷ ۱۹ ۲۱ ۲۴ قرار میگیرند
- دسته
- پاشنه(اتصال بدنه با دسته)
- بدنه
- پیکاپها(pickups)
- قسمتهای مربوط بهمدار الکتریکی تنظیمات ولوم
- خرک پایینی (Bridge)
- صفحه پیک گارد (گاهی برای مخفی کردن مدارها و گاهی صرفاً برای جلوگیری از خشدار شدن رنگ بدنه در اثر برخورد پیک به مرور زمان)
- صفحهٔ پشتی
- صفحهٔ جلویی
- قسمتهای جانبی
- دریچه خروج صدا (معمولاً دارای تزییناتی به نام rosset)
- سیمها
- saddleتنظیمکننده ارتفاع هر سیم
- فرت بورد (چوبی که فرتها روی آن کوبیده شدهاند)
انواع گیتار
در حالت کلی، گیتارها به دو دستهی آکوستیک و الکتریک تقسیم میشوند. که هر کدام از انها خود دسته بندی گوناگون و ویژگی های مختلف خود را دارند.
عکس گیتار آکوستیک
گیتارهای اکوستیک خود به دوسته تقسیم میشوند :
۱٫گیتار اکوستیک
۲٫گیتار کلاسیک (فلامنکو)
۳٫گیتار الکترو اکوستیک
گیتارهای اکوستیک
در این ساز صدا با شش سیم فلزی که به ترتیب از صدای بم به صدای زیر قرار داده شده تولید می شود و توسط بدنه چوبی توخالی تقویت شده و به گوش شنونده می رسد. صدای گیتار آکوستیک دارای یک زنگ خاص است و به دلیل همین طنین زنگدار بیشتر در آهنگهای بلوز، کانتری، فولک و راک به کار می رود. اما اگر از طرفداران موسیقی بلوز، کانتری یا فولک هستید بهتر است این نوع گیتار را انتخاب کنید.
دسته گیتار آکوستیک باریک است و سیمها به یکدیگر نزدیک ترند. لذا تکنیکهایی مثل باره گرفتن روی این ساز راحت تر است و حتی بعضاً تکنیکهایی روی این ساز قابل اجرا است که با گیتار کلاسیک امکان پذیر نیستند.
مثلاً بعضی از نوازندگان آکوستیک، از انگشت شست دست چپ خود برای گرفتن سیمهای بالاتر استفاده می کنند. البته اجرای صحیح و شفاف نتها با این ساز قدرت بیشتری لازم دارد. چرا که سیمهای این ساز فلزی هستند و حتی در سازهای با اکشن پایین، نسبتاً به نیروی بیشتری برای نواختن نت یا بند کردن احتیاج دارند.
جنس این نوع ساز، در انواع مرغوب از جنس Rosewood یا چوب افرا است و دسته آن معمولاً دارای ۱۴ فرت تا لبه بدنه و ۲۰ فرت تا سوراخ صدا است. انواع پیکاپ دار این ساز نیز در بازار وجود دارد.
گیتارهای کلاسیک (فلامنکو)
اصولاً باید گفت گیتار کلاسیک نوعی گیتار آکوستیک است. چون صدای آن بدون واسطه شنیده میشود. اما این نوع گیتار کمی با گیتارهایی که با عنوان گیتار آکوستیک شناخته میشوند تفاوت دارد. بدنه آن کمی کوچکتر بوده و در آن به جای سیمهای فلزی از سه سیم نایلونی و سه سیم پلاستیکی استفاده میشود، که به آن صدای نرم و آرامی میدهد و به خاطر نوع سیمهای آن نوازندگی و انگشت گذاری روی فرتها، نسبتاً راحتتر است.
گیتار کلاسیک خود از گیتار فلامنکو که اسپانیاییها آن را به کار میبردهاند مشتق گشتهاست. بین گیتار کلاسیک و گیتار فلامنکو تفاوت نا چیزی وجود دارد، معمولاً گیتار کلاسیک از چوبهایی که رنگ قهوهای تیره دارند ساخته میشود و گیتارهای با چوبهای زرد و روشنتر از آن گیتارهای فلامنکو هستند. اسپانیاییها از ساز گیتار برای نواختن موسیقی خودشان یعنی فلامنکو استفاده میکردهاند که بعدها با شروع دوران کلاسیک در موسیقی اروپا عدهای از این ساز برای نواختن قطعات موسیقی کلاسیک استفاده کردند.
گیتارهای الکترو اکوستیک
از لحاظ شکل نمیتوان تفاوت چندانی بین یک گیتار الکتروآکوستیک با یک گیتار آکوستیک پیدا کرد. اما از لحاظ صوتی گیتار الکتروآکوستیک روند الکتریکی را پیش میگیرد، بدین صورت که صدا توسط پیکاپ به شکل سیگنال الکتریکی درآمده و بعد از گذر از برخی ادوات الکتریکی، به وسیله آمپلی فایر تقویت میشود و سرانجام از طریق اسپیکرهای آمپلی فایر به گوش میرسد.
اگر تنظیمات خاصی برای آمپلی فایر (و افکت یا افکتها) نداشته باشیم، صدای این نوع گیتار با گیتار آکوستیک تفاوتی نخواهد داشت، با این تفاوت که حالا صدا تا حدود زیادی تحت کنترل میباشد. نوازنده بدون آنکه مجبور به تعویض ساز برای پیدا کردن صدای مورد نظرش باشد میتواند از طریق تنظیم اکولایزری که روی گیتار قرار دارد حالت صدا را تغییر دهد و با صدایی که مورد نظرش است نوازندگی کند.
گیتار الکتریک (گیتار برقی)
گیتار الکتریک نوعی گیتار است که صدای آن بهوسیله تقویتکنندهای الکتریکی تشدید یا تغییر مییابد. استفاده این ساز در موسیقی از دهه ۱۹۳۰ آغاز شد.
گیتار الکتریک در سبکهای مختلفی از جمله راک، متال، بلوز، پاپ، جاز و هیپ هاپ استفاده میشود؛ اما در سبک راک، متال و بلوز به عنوان ساز اصلی مورد استفاده قرار میگیرد.
ایده پیدایش گیتارهای الکتریکی از آنجا آغاز شد که در گروه های موسیقی صدای گیتار آکوستیک در بین صدای سازهای دیگر مانند بیس و درامز گم بود و به وضوح شنیده نمیشد. در نتیجه در صدد آن برآمدند تا صدای گیتار را تقویت کنند که بهترین راه برای این کار استفاده از علم الکترونیک بود.
در حدود دهه ۳۰ میلادی گیتارهای الکتریکی وارد موسیقی شدند. این اتفاق پدید آورندهٔ انقلابی در صدا و تکنولوژی بود که تا امروز نیز ادامه دارد. با پیدایش راک اند رول در دهه ۵۰ میلادی، گیتارهای الکتریکی به سرعت در موسیقی جا باز کردند و به یکی از فراگیرترین سازهای تاریخ مبدل شدند.
در این ساز ارتعاشات وارده بر سیمهای گیتار توسط قطعهای به نام پیکاپ به سیگنالهای الکتریکی تبدیل میشود. در واقع پیکاپ همانند یک میکروفون عمل میکند، با این تفاوت که چون یک سیستم مغناطیسی است فقط ارتعاشات سیم فلزی گیتار را دریافت کرده و آنها را به صورت سیگنال صوتی درمیآورد و از طریق پیکاپ سلکتور میتوان پیکاپ مورد نظر را انتخاب کرد. سپس سیگنالها از طریق یک سیم به تقویتکننده فرستاده میشوند و در آخر صدای تقویتشده توسط یک یا چند بلندگو پخش میشود. در ابتدا گیتارهای الکتریکی تنها یک پیکاپ داشتند، اما امروزه با دو تا پنج پیکاپ نیز ساخته میشوند.
این ساز را از نظر بدنه میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
بدنه توپر و بدنه توخالی. گیتارهای بدنه توخالی مورد استفاده نوازندگان جاز قرار میگیرد، در صورتی که بدنه توپر عموماً در موسیقی راک و متال کاربرد دارد
معمولاً گیتارهای الکتریکی شش سیم دارند. بعضی نیز دارای ۱۲ سیم میباشند که هرجفت با یک نت کوک میشود، منتهی با اکتاوهای متفاوت، این گیتارها اکثراً در موسیقی فولک کاربرد دارند. گیتارهای ۷ و ۸ سیمی نیز وجود داردند که البته غیرمعمول هستند.
ما در این مطلب سعی کردیم تا تمام آنچه را که شما نیاز دارید در مورد نحوه پیدایش ، شناخت انواع و ویژگیهای گیتارها بدانید را به شما آموزش دهیم.